Plantagegeld Brits Noord Borneo

Op Brits Noord-Borneo waren talrijke tabaks-, rubber- en houtplantages. Eigen ondernemingsgeld werd door de verschillende plantages uitgegeven om hun plantage-arbeiders te betalen.

Door een tekort aan betaalmiddelen werd eigen ondernemingsgeld -rond 1882- door de diverse plantages uitgegeven. Deze tokens werden ook als wettig betaalmiddel geaccepteerd door de "British North Borneo Company" (BNBC).

Wegens misbruik werden deze tokens officieel geregistreerd (Staatsverordening 1903, 1906 en 1912). Elke onderneming of maatschappij met meer dan honderd plantage-arbeiders mocht, na voorafgaande toestemming van de autoriteiten, tokens - met geldwaarde - uitgeven. Per plantage-arbeider mocht niet meer dan vijf dollar in ondernemingsgeld, per uitgifte worden geslagen.

Verplicht was om van elke token een exemplaar af te geven bij het dichtstbijzijnde districtskantoor of bij het Ministerie van Financiën in Sandakan.

In 1920 werd de uitgifte van dit ondernemingsgeld afgeschaft. De ondernemingen werden verplicht om jaarlijks twintig procent van hun totale geregistreerde vermogen, in ondernemingsgeld, bij de authoriteiten in te leveren, hierdoor kwam op 31 december 1924 een eind aan de particuliere uitgifte van dit plantagegeld.

Door deze officiële inname van het ondernemingsgeld en aan de hand van de in de loop der jaren getraceerde stukken via veilingen, handelaren, publicaties e.d., kan de conclusie worden getrokken, dat het grootste deel van deze stikken van Brits Noord-Borneo van zeer zeldzaam (RR) tot uiterst zeldzaam (RRR) zijn te classificeren.

Deze pagina zal op korte termijn verder gevuld worden met afbeeldingen van deze plantagetokens.

Amsterdam - Borneo Tabak Maatschappij
Periode uitgifte tokens: voor 1896.

Amsterdam - Borneo Tabak Maatschappij, LaWe 619, 20 cents geelkoper (RR)

Borneo Labuk Tobacco Company Limited
Deze tabaksplantage was gelegen bij de Tungud River in de Martin Province. Periode uitgifte tokens: 1900-1924.

Borneo Labuk Tobacco Company Limited, LaWe 633a, 50 cents, brons kartelrand, 29 mm. (RR)

Borneo Labuk Tobacco Company Limited, LaWe 637, 20 cents, brons kartelrand, 19,5mm. (RR)

Labuk British North Borneo
Periode uitgifte tokens: voor 1924.

Labuk British North Borneo:
LaWe 664, 1 dollar, roodkoper, 29 mm. (RR)
LaWe 668b, 50 cents met letters KB op keerzijde, roodkoper, 27,3 mm. (RR)
LaWe 673, 20 cents, roodkoper, 25,5 mm. (RR)

The Labuk Planting Company Limited
Labuk Martin Province. Periode uitgifte tokens: ca. 1890.

The Labuk Planting Company Limited, LaWe 689b, 50 cents zilver proef, met letters KB op keerijde, 27 mm. (RRR)

London Borneo Tobacco company
Ranau - Ranauplateau. Periode uitgite tokens voor 1896.

London Borneo Tobacco Company, LaWe 711, 1 dollar geelkoper, 30,5 mm. (RRR).
Voorzijde met horizontale haal aan het cijfer 1.

London Borneo Tobacco Company:
LaWe 711, 1 dollar geelkoper, 30,5 mm. (RRR). Voorzijde met horizontale haal aan het cijfer 1.
LaWe 712, 1 dollar geelkoper, 31 mm. (RR). Voorzijde met schuine haal aan het cijfer 1.
LaWe 712 variant, 1 dollar geelkoper, 31 mm. (RR). Voorzijde met schuine haal aan het cijfer 1. Voor zover bekend is dit de enige token van deze plantage met een instempeling van een letter en cijfers, zoals er van Tenom Rubber veel meer bekend zijn.

London Borneo Tobacco Company: LaWe 713a of 713b, 1/2 dollar geelkoper, 25 mm. (RR).

N.L.B.T.C.L. Estate Shop (New London Borneo Tobacco Company Limited)
Periode uitgifte tokens: ca. 1910.

N.L.B.T.C.L. Estate Shop, LaWe 720, 1 cent geelkoper, centrale ronde doorboring, 24 mm. (R). Er zijn van dit type twee varianten bekend, het rechtse gegolfde Chinese met en zonder twee punten.

Rotterdam- Borneo Maatschappij
Maruda Bay. Periode uitgifte tokens: voor 1896.

Rotterdam - Borneo Maatschappij, bij deze maatschappij zijn twee tokens uitgegeven:
LaWe 724, 1 dollar cupro-nikkel, 28 mm. (RRR)
LaWe 735, 1/2 dollar cupro-nikkel, 23 mm. (RRR)

Sandakan Tobacco Company Limited
Periode uitgifte tokens: vermoedelijk voor 1896.

Sandakan Tobacco Company Limited:
LaWe 755, 50 cents geelkoper 29 mm. (RR)
LaWe 761, 20 cents geelkoper 19 mm. (RR)

Sandakan Tobacco Company Limited, LaWe 764, 20 cents roodkoper proef, 19 mm. (RRR)

Tenom Rubber C0. Ld.
Periode uitgifte tokens: onbekend.
De laatste jaren zijn er diverse tokens opgedoken met instempelingen met een letter en cijfers. Het is onbekend of dit oude of moderne instempelingen zijn en waar de instempelingen voor dienden.

Tenom Rubber, Lawe 782, 50 cents-M, cupro-nikkel, 25 mm. (RR). Twee verschillende instempelingen.